‘Met plezier naar de film’ (KVG), Layla M. (2016), 4 FEBRUARI 2019: Een portret van een Marokkaans meisje. Nederland, Drama, 98 minuten. Geregisseerd door Mijke de Jong, met Nora El Koussour, Ilias Addab en Hassan Akkouch.
1 de bedoeling van de Nederlandse filmregisseur Mijke de Jong De 18-jarige moslima Layla met een Marokkaanse achtergrond is geboren en getogen in Amsterdam, maar voelt zich steeds minder thuis in Nederland. Langzamerhand radicaliseert ze en sluit zich aan bij een groep radicale moslims. Ze vindt een wereld die haar idealen voedt en verscheurt.
Radicalisering en jihadisme zijn actuele thema's, maar in de meeste films zien we ze vooral langskomen in de vorm van eendimensionale, slechte personages of vanuit een mannelijk perspectief. Mijke de Jong koos ervoor om te laten zien hoe een gewoon, nog niet volwassen Amsterdams meisje kan worden meegetrokken in de extreme visies en levensstijl.
Het filmscenario had wat steviger en diepgaander moeten zijn, maar de rollen van Layla en haar vriend Abdel worden heel naturel gespeeld door Nora El Koussour en Ilias Addab.
Deze film heeft een sterk documentair karakter. Het gaat om een écht bestaand Amsterdams meisje, die echte, dramatische gebeurtenissen meemaakte. Om de film tot een filmisch verhaal te maken, zijn een aantal passages door de regisseur geconstrueerd. U ontdekt dat bij het kijken, want sommige passages doen toneelmatig aan. Voor maatschappelijke thema’s, die op de televisie doorgaans kort aan de orde komen, kan een film u langer de kans geven u in te leven in wat mensen meemaken. Denk bij voorbeeld aan de film ‘Lion”, vergeleken met het t.v.-program Spoorloos, of de film ‘Moonlight, vergeleken met ‘How to be gay’, de t.v.-interviews van Margriet van der Linden, twee maanden geleden.
2 jonge mensen op zoek naar identiteit. Op zoek naar jezelf is ook de ervaring opdoen, hoe anderen je zien. Vrienden, tot wie je aangetrokken voelt, laten je ook kennismaken met hun kijk op het leven. Indien de ouders de Koran gematigd willen interpreteren, ook omdat zij proberen te aarden in de Nederlandse samenleving, blijkt de tweede generatie nogal eens aansluiting te zoeken tot de islamitische cultuur, zoals zij menen, dat die is. In de moslimwereld evenals in de christelijke en joodse wereld zijn er vele stromingen: van gematigd tot streng gelovig, en soms in het extreme gedrag in de privéruimte, ja zelfs in de publieke ruimte. Deze extreme richting is vaak niet alleen dogmatisch, maar dwingt anderen hetzelfde te denken en te doen. Dan wordt het een maatschappelijk en politiek probleem, dat door de beweging van Geert Wilders wordt uitvergroot.
Layla wordt verliefd, een verhoogde vorm van vriendschap dus, met een op zich goede, maar extreme jongeman.
We kennen dit probleem meestal uit de media, maar deze film vertelt een concreet verhaal, zodat we ons kunnen inleven in het probleem van de radicalisering.
3 Hoe kijken vrouwen naar de film Layla M.? Empathisch kijken naar wat vrouwen meemaken in een cultuur, waarin de vrouw haar eigen vrijheid wil vinden: een film over zo’n thema is zal toch vrouwelijke bioscoopbezoekers extra aanspreken? Vrouwen kunnen zich afvragen, in hoeverre er sprake is van een ‘male gaze’, een mannelijke blik. Zeker als er onderwerpen aan de orde zijn van vrouwelijke homosexualiteit (La vie d’Adèle) en transgenderthematiek (The Danish Girl) en in de afgelopen jaren de ‘Black Movies’, de positie van Afro-American women.
Dus, behalve voor het onderwerp radicalisering, vraag ik u extra aandacht voor de wijze, waarop het meisje Layla is uitgebeeld.
Discussie (1) Een stormachtige puberteit: u kent ongetwijfeld voorbeelden. (2) In een recensie staat: Layla M. Layla is feminist (tegen het patriarchaat), geen extremist. Bent u het hiermee eens? (3) We zijn een leven lang op zoek naar (vormgeving van onze) identiteit. Wat wenst het Amsterdamse meisje Layla toe te zijn op haar, zeg, 60e verjaardaag? (4) De film heeft een aantal zwakke punten: acteursprestaties, dialogen, beeldvorming van de situatie in het Midden-Oosten. Maar het oordeel op filmfestivals was overwegend positief, waarom, denkt U?
Tip: Als u thuis komt, zou u op google kunnen intypen: NRC Filmregisseur Mijke de Jong over een scène uit Layla M.